การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ในการศึกษาวิจัยเพื่อศึกษาสถานการณ์ พฤติกรรม ความรู้ ทัศนคติ การจัดการขยะมูลฝอยระดับครัวเรือน และชุมชน การจัดการขยะมูลฝอยขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในชุมชนชาวไทยภูเขาเผ่ากะเหรี่ยง สร้างความรู้ ความเข้าใจ ทัศนคติ ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในการจัดการขยะมูลฝอยระดับครัวเรือนและชุมชน ศึกษาและพัฒนารูปแบบ นวัตกรรม การจัดการขยะมูลฝอยระดับครัวเรือนและชุมชน ที่เหมาะสมสำหรับชุมชนบนพื้นที่สูง และจัดทำเป็นข้อเสนอแนะเชิงนโยบายต่อหน่วยงานองค์กรปกครอง ส่วนท้องถิ่น ต่อการจัดการขยะมูลฝอยระดับครัวเรือนและชุมชน การศึกษาวิจัยเป็นรูปแบบของการศึกษาวิจัย เชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Action Research) กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการขยายผลและถ่ายทอดองค์ความรู้ ประกอบด้วย ประชาชนบ้านนามน ภาคีเครือข่ายภาครัฐ ตำบลเมืองแหง อำเภอเวียงแหง จังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 120 คน ผลการศึกษาวิจัย พบว่า รูปแบบที่เหมาะสมกับในการจัดการขยะมูลฝอยบ้านนามน คือ การสร้างกระบวนการคิดโดยใช้การเสริมสร้างพลังชุมชนให้ชุมชนและภาคีเครือข่ายได้ร่วมกันคิดหาวิธีการจัดการขยะ มูลฝอยที่เหมาะสมกับชุมชนของตนเอง และการมีกิจกรรมสนับสนุน ซึ่งกิจกรรมที่เหมาะสมสำหรับการจัดการขยะทั้งในครัวเรือนและชุมชน คือ การส่งเสริมให้มีการคัดแยกขยะในครัวเรือน การสนับสนุนให้มีการนำขยะอินทรีย์ไปทำเป็นปุ๋ยหมักและน้ำหมัก การจัดทำธนาคารขยะรีไซเคิล การพัฒนาความรู้โดยเฉพาะในแกนนำชุมชนที่เป็นเยาวชน การจัดตั้งคณะกรรมการจัดการขยะมูลฝอยของหมู่บ้าน การกำหนดกฎ/ระเบียบ การจัดการขยะมูลฝอย การประกวดแข่งขันครัวเรือนตอนแบบในการจัดการขยะมูลฝอย และการผลักดันสนับสนุนอย่างต่อเนื่องของพี่เลี้ยงชุมชน การประชาสัมพันธ์กระตุ้นอย่างต่อเนื่องและการเป็นต้นแบบของตัวผู้นำชุมชนเอง จะทำให้การจัดการขยะมูลฝอยสามารถดำเนินการได้ดีและได้รับความร่วมมือจากตัวของชุมชน ผลจากการศึกษาวิจัยโดยใช้กระบวนการมีส่วนร่วมส่งผลให้ปริมาณขยะที่ต้องมีการกำจัดจาก 596 ตัน/เดือน คงเหลือปริมาณขยะที่อบต.ต้องจัดเก็บ และนำไปกำจัดเพียง 275 กิโลกรัม/ต่อเดือน หรือ 2.75 ตัน /เดือน การประเมินผลเชิงคุณภาพ พบว่า การส่งเสริมให้มีธนาคารขยะรีไซเคิลและการรวมกลุ่มของชุมชน และ การจัดตั้งคณะกรรมการจัดการขยะของชุมชน ก่อให้เกิดการดำเนินงานที่เป็นรูปธรรม ส่วนข้อเสนอแนะ เชิงนโยบายสำหรับพื้นที่ คือ องค์การปกครองส่วนท้องถิ่นควรมีบทบาทและนำกฎหมาย พรบ.ที่เกี่ยวข้องบังคับใช้อย่างแท้จริง และต้องมีการติดตามการดำเนินงาน ส่งเสริม สนับสนุนให้ชุมชนมีการดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง คำสำคัญ : การจัดการขยะมูลฝอย, ชุมชนชาวไทยภูเขาเผ่ากะเหรี่ยง,การมีส่วนร่วม,หมู่บ้านพัฒนาเพื่อความมั่นคงและหมู่บ้านยามชายแดน <br><br>The purposes of this research were to study of behavior, knowledge, attitude, and circumstances of waste management in the area of Local Administration Organization in Karen Hill Tribe village. To improve the communitys knowledge, attitude, and action toward waste management. To develop the innovation: model of waste management for highland communities. It is expected to be the basis consideration for Local Administration Organization to solve waste management problem. The research is participatory action research (PAR). The participants were 120, villagers and Local Administration Organization in Ban Na Mon Amphoe Wiang Haeng, Chiang Mai, Thailand The study found that the suitable model of waste management was to create a thinking process by using a community empowerment and network partners to work together. The appropriate activities for household and community waste management are the promotion of household waste separation, composting organic waste, recycle bank, youth development and youth leadership, establishment of Solid Waste Management Committee to defining waste management rules and Household Waste Management Contest, Moreover, the good model of community leaders, public relations and ongoing support by community mentors can be carried out well and the cooperation of the community. The results of the study show that the amount of waste that needs to be disposed of is 596 tons / month, leaving only 275 kg / month or 2.75 tons / month. Qualitative evaluation found that promoting recycling banks and establishment of a community waste management committee has resulted in concrete actions. The recommendation for the area is that the local government organization should play a role and apply the relevant law effectively and must monitor the operation and encourage the community to continue operating. Key words: wastes management, Karen Hill Tribe village, participation, The Project of the Royal Majesty King Bhumibol Adulyadej - To Solve the Problem of Stability Thailand Border Area